CÁCH LỰA CHỌN MÁY BƠM CHO HỆ THỐNG TƯỚI

CÁCH LỰA CHỌN MÁY BƠM CHO HỆ THỐNG TƯỚI
Máy bơm cho hệ thống tưới tiêu được sử dụng trong canh tác sản xuất nông nghiệp hiện nay có 2 loại phổ biến đó là máy bơm điện và máy bơm dầu. Tùy vào mục đích sử dụng, điều kiện canh tác thực tế mà bà con có thể đưa ra lựa chọn dòng máy bơm phù hợp với nhu cầu của mình.

I. CÁCH LỰA CHỌN BƠM ĐIỆN

Máy bơm điện có nhiều loại như bơm hỏa tiễn, bơm ngang, bơm trục đứng… Căn cứ vào yêu cầu về lưu lượng, cột áp (áp suất) sau đó tra biểu đồ hoạt động của máy bơm để từ đó chọn công suất máy bơm phù hợp.

Việc lựa chọn công suất máy bơm cho hệ thống tưới phù hợp là yếu tố hết sức quan trọng, đảm bảo cung cấp cho hệ thống tưới đủ lưu lượng, đủ áp suất và tiết kiệm chi phí trong quá trình vận hành.

Để chọn lựa máy bơm đạt yêu cầu, bà con cần quan tâm tới 2 thông số: Lưu lượng và cột áp.

Máy bơm điện

1. Lưu lượng nước cần tưới

Để lựa chọn bơm phù hợp với hệ thống tưới, việc đầu tiên bà con cần lưu ý chính là tính toán tổng lưu lượng nước cần cung cấp trên một đơn vị thời gian cho tổng các béc tưới, đầu tưới hoạt động của mỗi lô tưới. Đơn vị m/giờ, lít/giây...

Ví dụ: hệ thống tưới cho 1 hecta (10.000 m2) chanh không hạt sử dụng béc FN400 có lưu lượng 40 lít/giờ. Béc tưới được bố trí theo quy cách bố trí của cây chanh, mỗi gốc chanh cắm 1 béc tưới. Cây chanh được trồng với khoảng cách 5 x 5 mét, tổng có 400 cây chanh trên diện tích 10.000 m2, như vậy ta cần bố trí 400 béc tưới. Từ đó tính được:

- Tổng lưu lượng tưới của vườn = 400 béc * 40 lít/giờ = 16.000 lít/giờ = 16 m/giờ.

- Với lưu lượng trên, để có thể tưới hết 1 hecta trong 1 lần tưới thì bà con cần chọn bơm có công suất bằng hoặc cao hơn 16 m/giờ.

⇒ Lưu lượng tưới = số điểm tưới * lưu lượng mỗi điểm tưới.

2. Cột áp

Cột áp được hiểu là tổng áp suất (tổng chiều cao cột áp) bao gồm áp suất yêu cầu tại đầu béc tưới hay đầu nhỏ giọt và tổn hao áp suất trong hệ thống đường ống, cút nối, lọc, độ dốc… Mọi thiết bị tưới đều cần một mức áp suất nhất định để có thể hoạt động. Đơn vị: bar, mét.

Để lựa chọn bơm phù hợp, sau khi tính được tổng lưu lượng tưới, bà con sẽ tính đến tổn thất áp của hệ thống tưới với các thông số sau:

- Cột áp để thiết bị tưới hoạt động.

- Tổn thất dọc đường: Là tổn thất được sinh ra trên toàn bộ chiều dài dòng chảy do sự ma sát của chất lỏng với thành đường ống tiếp xúc.

- Tổn thất cục bộ: Tổn thất áp lực tại co, cút, tê…trên đường ống.

⇒ Tổn thất áp = cột nước tại điểm tưới + tổn thất dọc đường + tổn thất cục bộ

Ví dụ: Ở trên ta đã tính được tổng lưu lượng khu vực tưới là 16 m/giờ. Giả sử cột áp tại béc phun FN400 nói trên cần cung cấp mức áp suất là 10 m (1bar) để hoạt động tối ưu, tổn thất dọc đường là 5 m, tổn thất cục bộ là 3 m.

⇒ Tổn thất áp = 10 + 5 + 3 = 18 m (1.8 bar).

⇒ Vậy ta cần chọn một máy bơm có công suất đủ lớn để bơm tạo áp suất 1.8 bar tại lưu lượng hoạt động 16m/giờ.

Dựa vào 2 thông số lưu lượng và cột áp như trên, cùng với giả thuyết công suất hoạt động của máy bơm bằng 75% công suất thiết kế, bà con có thể lựa chọn máy bơm có công suất 3 HP là phù hợp.

LƯU Ý:

- Trong quá trình nước lưu chuyển trong thành ống sẽ gây ra một phần áp lực nước bị mất đi gọi là tổn thất áp.

- Tổn thất áp phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

  • Chiều dài của hệ thống ống dẫn nước → ống càng dài tổn thất càng lớn.
  • Độ nghiêng của hệ thống ống → ống càng dốc lên tổn thất càng lớn.
  • Chất liệu ống dẫn → ống càng trơn tổn thất càng ít.
  • Cỡ ống → ống càng lớn tổn thất càng ít.
  • Lưu lượng nước → lưu lượng càng lớn tổn thất càng nhiều.

II. CÁCH LỰA CHỌN BƠM DẦU

Trường hợp máy bơm dầu, hoặc máy bơm không có chỉ số kỹ thuật (có thể máy tự cuốn, máy cuốn lại…). Bà con có thể dò ngược bằng cách sử dụng kết hợp đồng hồ đo lưu lượng và đồng hồ đo áp suất.

may-bom-he-thong-tuoi

Máy bơm dầu

Cách dò:

- Đằng sau đồng hồ đo lưu lượng bà con lắp một van xả nước để điều chỉnh mức xả khác nhau. Trước đồng hồ lưu lượng đặt đồng hồ đo áp suất.

- Trong quá trình điều chỉnh van xả nước, bà con quan sát kim đồng hồ đo áp suất.

- Khi đồng hồ đo áp chỉ vạch đo áp mong muốn thì dừng lại, sau đó quan sát đồng hồ đo lưu lượng và xác định xem 1 giờ bơm được bao nhiêu m, từ đó xác định được máy bơm sẽ chạy được bao nhiêu béc, bao nhiêu diện tích.

Lưu ý: Phải xác định chính xác nhu cầu lưu lượng nước và áp lực yêu cầu trước khi lựa chọn bơm.

Tác giả bài viết: Việt Huynh - Thế Giới Nhà Nông

Nguồn tin: Thế giới nhà nông