• Nhiệt độ nước, oxy, pH, độ kiềm và độ mặn giảm.
• Thực vật phù du tàn.
• Vật chất hữu cơ tích tụ ở đáy ao.
• Gió mạnh khuấy động bùn đáy ao.
• Độ độc của hydrogen sulfide (H2S) thoát ra.
• Vi khuẩn gây bệnh thế chỗ vi khuẩn có lợi.
• Tiếng ồn của mưa đập trên bề mặt nước gây cho tôm căng thẳng.
• Tôm lột xác do pH thấp và thực vật phù du biến động.
Hậu quả:
• Hiện tượng tôm chết xảy ra do các biến động của chất lượng nước, căng thẳng và các tác nhân gây bệnh.
• Lượng tiêu thụ thức ăn giảm.
• Tôm chuyển xuống đáy ao vì ở đó nhiệt độ ấm hơn nhưng mức độ bùn cao hơn.
• Tiếng ồn của mưa đập gây ra căng thẳng khiến cho tôm lẩn tránh bằng cách mò xuống đáy ao.
• Tình trạng đáy ao xấu vì bùn bị khuấy lên.
• Cạnh tranh lấy oxy và chỗ sống làm cho tôm căng thẳng thêm.
• Vỏ mềm do mức khoáng sụt giảm.
• Khi nhiệt độ giảm 1 °C, lượng tiêu thụ thức ăn của tôm thường giảm 5 – 10%.
• Nhiệt độ giảm 3 °C có thể khiến cho lượng tiêu thụ thức ăn giảm đến 30%.
• Tôm trở nên dễ bị viêm nhiễm và ăn thịt nhau.
• Khi nhiệt độ tăng lên trở lại, sẽ đột ngột phát sinh một lượng lớn vi khuẩn vì có rất nhiều chất hữu cơ cho các vi sinh vật ăn. Hiện tượng này cũng sẽ làm tiêu hao nhiều oxy vì chất hữu cơ bị phân hủy trong khi tình trạng oxy đã thấp.
• Ở miền nam Thái Lan, tỷ lệ tôm chết có thể dao động từ 2-3% đến 50% trong giai đoạn mưa lớn.
Những việc cần làm:
• Chạy tất cả các thiết bị sục khí khi trời mưa.
• Duy trì nồng độ oxy cao hơn bình thường 20%.
• Tháo nước mưa thừa ra khỏi bề mặt ao.
• Kiểm tra pH trong khi mưa. Nếu pH giảm, bón vôi.
• Ngưng cho ăn trong khi mưa.
• Trộn thêm vitamin C, muối và kali vào thức ăn sau khi mưa.
Nhận xét:
Những dấu hiệu tôm sắp chết thường ở mức tối thiểu, trừ khi người nuôi theo dõi tình hình ao một cách cẩn thận. Các tác động trên tôm bao gồm cong thân, mất cảm giác thèm ăn và giảm tiêu thụ thức ăn. Những thay đổi về màu nước, pH thấp hơn, giảm ăn và tốc độ tăng trưởng chậm hơn là chỉ dấu biểu hiện tảo tàn đang xảy ra, ngay cả khi nước ao vẫn còn màu xanh. Nước vẩn đục, bọt trên bề mặt ao, bong bóng và phù du kết cụm cũng là chỉ báo thực vật phù du tàn. Tôm ăn thịt đồng loại chết gây cho người nuôi khó khăn trong việc phát hiện tỉ lệ tôm chết.
Người nuôi tôm có xu hướng cho ăn quá mức trong thời gian mưa vì nhìn vào sàng ăn có thể thấy thức ăn đang được tiêu thụ nhiều hơn. Trong thời gian mưa, tôm lớn có cơ hội để ăn và ăn hết tất cả thức ăn trong sàng ăn. Việc này cho thấy biểu hiện nhầm lẫn về thói quen cho tôm ăn trong ao. Người nuôi nghĩ rằng cần phải tăng lượng thức ăn trong khi đúng ra là ngược lại. Tôm lớn hơn có xu hướng ăn nhiều hơn và nhanh hơn vì đặc mùi thức ăn trong sàng, tuy nhiên phần thức ăn còn lại được rải ra trong ao sẽ không còn mùi nhiều và có thể không hấp dẫn đối với tôm. Việc làm này dẫn đến tích tụ các chất hữu cơ dư thừa trong ao.
Một trường hợp nghiên cứu: Trong suốt mùa mưa, vào ngày nuôi 118, một nông dân nuôi tôm sú Penaeus monodon ở Malaysia phát hiện sự cố trong ao rộng 0,5 ha, mật độ thả 28 con/m2. Tảo trong ao nở hoa dày đặc (độ trong dưới 10 cm), tôm nổi lên bề mặt và có các dấu hiệu bị cong thân. Nhìn chung, tôm hoạt động không nhanh nhẹn và xỉn màu. Tôm bị vỏ mềm và thịt nhão. Lượng thức ăn tiêu thụ giảm xuống còn 20 kg/ngày từ mức 40 kg/ngày.
Trộn thêm vitamin C và muối vào thức ăn (5 gram/kg) và tạt 3 kg kali vào nước ao mỗi ngày.
Người nông dân này đã kéo dài thời gian nuôi lên đến 173 ngày và thu hoạch được tôm cỡ 38-40 con/kg. Tôm trông khỏe mạnh và có màu sắc tươi sáng, không còn vỏ mềm hoặc thịt nhão. Tổng sản lượng là 7,2 tấn/ha và tỷ lệ sống đạt khoảng 50%. Chất lượng nước đã được cải thiện trong thời gian cuối của vụ nuôi.